به گزارش بانک اول چک الکترونیکی دقیقاً همان کاری را می‌کند که سابقاً چک کاغذی می‌کرد. تمامی قوانین چک نیز برای آن قابل اجراست. به زبان ساده‌تر چک الکترونیکی نسخه دیجیتالی شده نوع کاغذی خود است که در آن داده پیام‌های چک با امضا الکترونیکی صادرکننده آن اعتبار می‌گیرند و مبلغ موردنظر به‌صورت الکترونیکی از حساب صادرکننده برداشته شده و به حساب دریافت‌کننده واریز می‌شود.
چک الکترونیکی چگونه کار می‌کند؟
کار کردن با چک الکترونیکی خیلی هم پیچیده نیست. درست مانند چکهای کاغذی، کسی که چک را می‌نویسد (یعنی همان صادرکننده) باید اطلاعات خواسته شده را وارد سامانه کند و درخواست خود را به صورت دیجیتال در قسمت تعیین شده در سامانه چک الکترونیکی ثبت کند تا ترمينـال‌های دستگاه، آن را به بانک انتقال دهند.
دريافت‌كننده هم باید اطلاعات چك الكترونيكی را به دقت مطالعه کرده و ثبت آن را تایید کند تا چک در قالب سپرده در اختیار بانک پرداخت‌کننده قرار بگیرد. زمانی که گیرنده درخواست نقد شدن چک را کند، بانک عامل بعد از تایید چك دیجیتال ثبت شده در سیستم، حسابی که مربوط به آن است را شارژ می‌کند تا پرداخت در زمان مقرر صورت بگیرد.
امضای چک دیجیتال به چه صورت انجام می‌شود؟
این امکان به‌راحتی برای شما فراهم شده است تا چک الکترونیکی خود را به صورت دیجیتال امضا کنید. زیرساخت کلید عمومی (PKI) که از مجموعه‌ای شامل سخت‌افزار، نرم‌افزار، سیاست‌ها و دستورالعمل‌های مدیریتی به منظور توزیع، استفاده، ذخیره و ابطال گواهی‌های دیجیتال شکل گرفته، بستر امنی ایجاد می‌کند تا شما امضا دیجیتال خود را انجام دهید و یک مرجع معتبر و قانونی آن را تایید کند.
داده پیام که شامل اطلاعات چک است به همراه امضاء الکترونیک از طریق دستگاه دیجیتال مورداستفاده کاربر به بانک ارسال می‌شود. بانک پس از عملیات احراز هویت، اقدام به صدور چک یا تایید آن می‌کند.
از لحاظ قانونی امضا الکترونیکی به هر نوع علامت پیوسته یا به نحوی منطقی متصل شده به داده پیام اتلاق می‌شود که به شناسایی فرد امضا کننده کمک می‌کند. این فرایند در زیر ساخت «نماد» بانک مرکزی و به واسطه روش‌های تایید شده در سامانه چک الکترونیکی انجام می‌شود. برای این منظور هم صادرکننده و هم دریافت‌کننده چک باید در شبکه بانکی دارای حساب بانکی باشند.
نحوه پرداخت با چک الکترونیکی
چکهای الکترونیکی از طریق اتاق‌های پایاپای اتوماتیک(AHC) قابل پرداخت هستند. متقاضیان به وسیله کارتابلی که به آن‌ها داده می‌شود می‌توانند درخواست چک الکترونیکی بدهند. بعد از طی شدن مراحل صدور و تایید، چک صادر شده در کارتابل فرد دریافت‌کنند نمایش داده می‌شود. گیرنده چک می‌تواند به صورت الکترونیکی درخواست پرداخت مبلغ قیدشده در چک را بدهد یا آن را به فرد دیگری منتقل کند.
خوشبختانه به غیر از عملیات مربوط به مسدود کردن چک و دریافت گواهی عدم پرداخت که نیاز است به صورت حضوری به شعبه بانک مراجعه کنید، بقیه فرآیندهای مربوط به چک را می‌توان به صورت غیرحضوری و از طریق سامانه الکترونیکی چک انجام داد. برای نقد کردن چک نیز لازم نیست تنها زمانی که قصد انتقال چک الکترونیکی برای فرد دیگری را داشته باشید باید اقدام به دریافت گواهی امضای الکترونیکی کنید.
چه پرداخت‌هایی را می‌توان با چک الکترونیکی انجام داد؟
برای مواردی که نیاز دارید به صورت مکرر هر چند وقت یک‌بار پرداختی را انجام دهید، چکهای دیجیتال بهترین گزینه برای شما خواهند بود. به عنوان مثال برای پرداخت وام، عضویت در باشگاه، پرداخت اجاره و پرداخت کارت اعتباری می‌توانید به صورت الکترونیکی چک بکشید.
کاربران به‌راحتی می‌توانند حساب خود را طوری تنظیم کنند که پرداخت‌ها در دوره‌های مشخصی انجام شوند. همچنین اگر بخواهید به صورت اینترنتی یا تلفنی کالا یا خدماتی را سفارش بدهید، می‌توانید از دسته چک الکترونیکی خود استفاده کنید.
امنیت چک دیجیتال
بدون شک چک الکترونیکی خیلی امن‌تر از چک کاغذی است، چراکه نمی‌توان آن را تغییر داد یا به طور کلی منکر صدورش شد. از آن گذشته بانک مرکزی زیرساختی ایجاد کرده تا صادرکنندگان یا انتقال‌دهندگان چک از طریق امضای دیجیتال، احراز هویت و اعتبارسنجی شوند و همین امر بر امنیت چکهای دیجیتال اضافه می‌کند.
فراموش نکنید که در چکهای کاغذی سنتی احتمال خط‌خوردگی یا اشتباه نوشتن همیشه وجود دارد و اگر این اتفاق بیافتد، راهی ندارید جز اینکه برگه چک را پشت‌نویسی یا ابطال کنید که البته پشت‌نویسی هم در قانون جدید چک با محدودیت‌هایی روبه‌رو است. اما در خصوص صدور این نوع چک، دیگر با چنین دردسرهایی مواجه نخواهید شد.
همچنین سامانه چکاد و کد نهاب امنیت چکهای الکترونیکی را بیش از پیش تضمین می‌کنند. چکاد مخفف سامانه مرکزی چک الکترونیک است و نهاب هم سامانه‌ای حاوی اطلاعات هویتی مشتریان بانکی است که با اختصاص دادن شماره شناسایی ویژه برای هر کاربر بانکی، امکان احراز هویت آسان و سریع افراد در شبکه بانکی را فراهم می‌کند.
مزایای چک الکترونیکی
بی‌هیچ تردید یکی از مهم‌ترین مزایای چک الکترونیکی امنیت بالای آن است. چراکه با اعتبارسنجی وضعیت اعتبار بانکی فردی که چک می‌کشد مشخص می‌شود، امکان سرقت یا تحریف آن وجود ندارد و شما می‌توانید در صورت مشاهده اولین تخلف، چک را به‌راحتی مسدود کنید. از دیگر مزایا مهم این چک‌ها به این موارد می‌توان اشاره کرد؛
عدم محدودیت تعداد برگ چک
عدم امکان تغییر در برگ چک الکترونیکی
صرفه‌جویی در مصرف کاغذ
اطلاع‌رسانی از وضعیت نقل‌وانتقالات چک
حذف مراحل زمان‌گیر مثل جابه‌جایی، دسته‌بندی و حسابداری چک‌ها
کارمزد و هزینه عملیاتی پایین‌تر
مدیریت ریسک بهتر
سرعت بالا فرآیندهای صدور و پرداخت چک
امکان آگاهی از گردش حساب و مدیریت موجودی حساب برای جلوگیری از برگشت خوردن چک به کمک ابزارهای مدرن همچون تلفن همراه، ای‌تی‌ام‌ها و اینترنت
امکان جایگزینی در تمامی معاملات
مطلع شدن صاحب چک بعد از پرداخت وجه
از این موضوع نیز نمی‌توان غافل شد که قانون جدید چک و چکهای دیجیتال تا حد زیادی جرایم بانکی را کاهش داده است. از آنجا که با ثبت اطلاعات در سامانه‌های الکترونیکی، امکان صدور چک به وعده و بی‌محل وجود ندارد، احتمال برگشت خوردن و کلاهبرداری نیز کمتر می‌شود.
معایب چک الکترونیکی
خوشبختانه برای چک الکترونیکی نمی‌توان معایب زیادی برشمرد. اما مسلماً موانعی که بانکداری الکترونیکی با آن مواجه است مانند قطعی یا کند شدن سرعت اینترنت و ایجاد اختلال در روند عملیات بانکی، گریبانگیر چکهای الکترونیکی نیز می‌شود. همچنین درصورتی که سرورهای بانک به‌دلیل تعمیر یا خرابی برای مدتی از دسترس خارج شود، امکان صدور یا پرداخت چک به‌صورت آنلاین وجود نخواهد داشت.
به طور کلی وابستگی چکهای الکترونیکی به اینترنت، مهم‌ترین عیب آن‌ها به حساب می‌آید. برای اینکه برگ چک دیجیتال صادر شود، درخواست‌دهنده باید عملیات آنلاین مربوط به آن را به طور کامل انجام دهد. بنابراین، از این نوع چک‌ها نمی‌توان به‌راحتی چکهای کاغذی در فروشگاه‌ها استفاده کرد.
روش درخواست صدور چک الکترونیکی
برای اینکه درخواست صدور چک شما مورد قبول قرار بگیرد باید از این شرایط برخوردار باشید؛
هم شما به عنوان صادرکننده چک و هم فردی که چک را دریافت می‌کند، در یکی از بانک‌های کشور دارای حساب باشید.
هر دو دارای کد شهاب باشید.
هر دو گواهی امضای الکترونیکی خود را از سامانه نماد دریافت کرده باشید.
در سامانه چک‌الکترونیکی بانک مرکزی و سامانه‌های صیاد، چکاوک و ساتنا عضو باشید.
اگر این شرایط را داشتید، می‌توانید به‌وسیله سامانه چک الکترونیکی، درخواست خود را ارسال کرده و چک موردنظرتان را دریافت کنید.
اعتبارسنجی در سامانه صیاد، فراهم کردن فضایی امن برای ارسال و دریافت داده پیام‌ها به کمک سامانه چکاوک و پردازش و تسویه تراکنش‌ها به‌وسیله سامانه ساتنا صورت می‌گیرد. از همین رو عضویت در تمامی این سامانه‌ها ضروری است. لازم به ذکر است کد شهاب نیز همان شناسه هویت الکترونیکی بانکی به حساب می‌آید و هر فردی باید کد شهاب منحصر به فرد خودش را دریافت و نگه‌داری کند.
خدمات سامانه چک دیجیتال
سامانه چک الکترونیکی زیر نظر بانک مرکزی بستری امن برای صدور و پرداخت چک فراهم می‌کند. یکی از مهم‌ترین خدمات سامانه چک دیجیتال این است که به کاربر اجازه می‌دهد با فعالسازی خدمت چک‌الکترونیکی و با معرفی گواهی امضاء الکترونیکی درخواست دسته چک دیجیتال بدهد. علاوه بر این به کمک این سامانه می‌توان بدون نیاز به مراجعه حضوری به بانک اقدامات زیر را انجام داد:
تاریخچه انتقال چک در مبادلات را مشاهده کرد
عملیات مربوط به استعلام چک را انجام داد
نسبت به نقد شدن چک اقدامات لازم را به عمل آورد
درگاه‌های الکترونیکی امن بانکها مانند اینترنت بانک و موبایل بانک یا نرم‌افزارهای مخصوص شعب از جمله راه‌های دسترسی و استفاده از این سامانه هستند. به واسطه این درگاه‌ها ارتباط مطمئنی میان سیستم متمرکز بانکها و سامانه چکهای الکترونیکی شکل می‌گیرد تا به واسطه آن، این خدمت از خدمات بانکداری الکترونیک به مردم ارائه شود.
تمامی فرآیندهایی که در این سامانه انجام می‌شود برطبق مفاد قانون جدید صدور چک است. بنابراین اگر قصد دارید تا دسته چک جدید دریافت کنید باید حداقل ۸۰ درصد مجموع برگ چکهای کاغذی و دیجیتال شما تعیین وضعیت شده باشد. قرار بر این است در فاز اول اجرای طرح دسته چک الکترونیکی، چکهای از نوع ریالی صادر شوند.
پست قبلی
پست بعدی
دیدگاه خود را با ما در میان بگذارید