اسکناس تقلبی یکی از راه‌های کلاهبرداری است و ممکن است گریبان هرکدام از ما را بگیرد. آشنا بودن با راه‌های شناسایی پول تقلبی کمک بزرگی برای جلوگیری از گرفتار شدن در دام اسکناس جعلی است. در این مطلب ویژگی‌های پول تقلبی و راه‌های مختلف پول تقلبی را مرور می‌کنیم.

 در انتها خواهیم دید که برای چاپ پول تقلبی و استفاده از آن در قانون چه مجازاتی در نظر گرفته‌شده است و اگر سروکارمان به پول تقلبی افتاد، با آن چه کنیم.

ویژگی‌های پول تقلبی

به گزارش بانک اول در طول تاریخ یکی از مشکلات همیشگی بانک‌های مرکزی در کشورهای مختلف، مقابله با جاعلان اسکناس بوده است. به همین منظور دولت‌ها برای چاپ پول از فناوری‌های پیچیده‌ای استفاده می‌کنند تا به این طریق کار را برای جاعلان پول سخت کنند تا آن‌ها نتوانند اسکناس‌های مشابه با اسکناس‌های واقعی چاپ نمایند.

اما بااین‌حال، هنوز این مشکل کاملاً رفع نشده و علی‌رغم تمام تلاش‌هایی که از طرف بانک مرکزی انجام می‌شود، بازهم جاعلان حرفه‌ای پیدا می‌شوند که اسکناس‌های جعلی فوق‌العاده باکیفیتی چاپ می‌کنند که شباهت باورنکردنی با اسکناس اصلی دارد.

اما خبر خوب این است که این اسکناس‌ها هرچقدر هم که شبیه به اسکناس اصلی باشند،‌ بازهم تفاوت‌هایی با اسکناس اصلی دارند و از همین راه می‌شود آن‌ها را شناسایی کرد. دلیل آن این است که دولت‌ها برای جلوگیری از رواج پول تقلبی،‌ اسکناس‌های اصلی را با ویژگی‌های متنوعی چاپ می‌کنند که کپی کردن آن دشوارتر شود.

کاری که جاعلان پول انجام می‌دهند این است که چند مورد از این ویژگی‌ها را باکیفیتی نزدیک به کیفیت اصلی کپی می‌کنند.

ولی تقریباً غیرممکن است که یک جاعل پول بتواند تمامی ویژگی‌های پول اصلی را با همان کیفیت کپی نماید. به همین دلیل، اگر با این ویژگی‌ها آشنا باشید و بدانید که چگونه باید یک اسکناس را برای اصل یا تقلبی بودن بررسی کنید، احتمال خوبی وجود دارد که هرگز اسیر اسکناس‌های تقلبی نشوید و سرمایه خود را از این طریق از دست ندهید.

اگر بخواهیم ویژگی‌های پول تقلبی را به شکل خلاصه تیتر کنیم، باید از این موارد نام برد:

• کاغذ بی‌کیفیت
• رنگ‌های محو یا بیش‌ازحد پررنگ
• وضوح پایین تصاویر روی پول
• ابعاد غیراستاندارد اسکناس
• کادربندی نامنظم در حاشیه اسکناس
• فاصله غیرعادی اعداد در شماره سریال
• نداشتن واترمارک
• نداشتن نخ امنیتی

همان‌طور که گفتیم، پول‌های تقلبی ممکن است در یک یا چند مورد شباهت فوق‌العاده‌ای به پول واقعی داشته باشند به‌طوری‌که به‌سختی بتوان به تقلبی بودن آن پی برد؛ اما از طرف دیگر همان پول تقلبی حتماً در یک یا چند مورد از این ویژگی‌ها نتوانسته تا کیفیت قابل قبولی داشته باشد و این همان‌جایی است که می‌توانید به جعلی بودن آن پی ببرید. حال وقت آن است که به شکل مفصل هر یک از موارد بالا را موردبررسی قرار دهیم.

راه‌های شناسایی و تشخیص اسکناس جعلی

ازآنجایی‌که پول‌های رایج نشانه‌های امنیتی متنوعی دارند، راه‌های متنوعی نیز برای شناسایی پول تقلبی وجود دارد. در اینجا این راهکارها را بررسی می‌کنیم تا شما نیز بتوانید از قبول پول جعلی به‌جای پول اصلی جلوگیری کنید:

تصویر چهره روی پول

یکی از راحت‌ترین راه‌های تشخیص اسکناس تقلبی، دقت به تصویر چهره یا همان پرتره روی پول است. در اسکناس‌های واقعی، تصویر پرتره با جزئیات و وضوح بسیار بالایی چاپ‌شده است و جزئیات چهره کاملاً مشخص هستند؛ اما در پول جعلی، این تصویر معمولاً یک یا چند ایراد دارد.

مثلاً ممکن است رنگ چهره با رنگی که در اسکناس‌های واقعی وجود دارد متفاوت باشد، یا جزئیات چهره چندان واضح نباشد و یا تصویر به‌طورکلی تار به نظر برسد.

کیفیت چاپ نوشته‌های روی پول

در همه اسکناس‌ها، نوشته‌هایی مربوط به بانک مرکزی، مقدار پول و همچنین امضای وزیر امور اقتصادی و دارائی دیده می‌شود. در پول‌های واقعی این نوشته‌ها کاملاً واضح و مرتب نوشته‌شده‌اند؛ اما در اسکناس‌های جعلی ممکن است ببینید که رنگ این نوشته‌ها یکدست نیست، یا ارتفاع حروف آن جابجا شده است و یا لوگو بانک مرکزی به شکل بی‌کیفیتی چاپ‌شده باشد.

کیفیت امضاها نیز مورد دیگری است که باید به آن توجه کنید. جرم جعل امضا نیز در هنگام جعل اسکناس انجام میشود.

در پول تقلبی برخلاف پول واقعی، امضاها ممکن است تار و یا با خطوط ضخیم‌تر از حالت عادی مشاهده شوند.

کادربندی و ابعاد اسکناس

تمامی اسکناس‌های واقعی با ابعاد مشخصی چاپ می‌شوند و دقت آن‌ها در حد میلی‌متر است. همچنین هر اسکناسی کادربندی مشخصی دارد و تصاویر موجود روی آن با یک نظم مشخصی روی پول نقش می‌بندند. در پول‌های تقلبی، ممکن است ابعاد کاغذ اسکناس چند میلی‌متر با اسکناس اصلی اختلاف داشته باشند.

گاهی نیز پیش می‌آید که اسکناس تقلبی کادربندی غیرعادی دارد و برای مثال، خطوط حاشیه آن کج رسم شده‌اند و یا فضای خالی اضافه‌ای در حاشیه اسکناس دیده می‌شود.

نحوه درج شماره سریال

شماره سریال همان اعداد قرمز رنگی است که در دو طرف چپ و راست اسکناس درج می‌شوند. در اسکناس‌های جعلی، اعداد شماره سریال فاصله یکسانی از هم ندارند و ممکن است یک یا چند عدد نسبت به سایر عددها بیشتر فاصله داشته باشند. یا آنکه ممکن است رنگ دو شماره سریال با یکدیگر تفاوت فاحشی داشته باشد.

جنس کاغذ پول

یکی از بزرگترین‌ چالش‌ها برای چاپ پول تقلبی، تهیه کاغذ باکیفیت است. بسیاری از ما به‌واسطه سروکار داشتن با پول کاغذی در زندگی روزمره، می‌توانیم پول اصلی را با همان لمس کاغذ آن تشخیص دهیم. در پول تقلبی، کاغذ چه ازنظر ضخامت و چه ازنظر بافت با پول واقعی تفاوت دارد و همین یکی از راه‌های اصلی شناسایی پول تقلبی محسوب می‌شود.

نخ امنیتی پول

«نخ امنیتی همان نخ براقی است که از قسمت میانی پول رد می‌شود. این نخ معمولاً به حالت بریده بریده دیده می‌شود اما وقتی آن را زیر نور بگیرید،‌ می‌بینید که یک خط صاف و یکدست است که از وسط پول رد شده است.»

در پول‌های تقلبی، این نخ ازنظر رنگ یا درخشندگی با پول واقعی متفاوت است و ممکن است زیر نور نیز همچنان به حالت بریده بریده دیده شود.

واترمارک اسکناس

واترمارک همان تصویری است که وقتی پول را زیر نور می‌گیرید دیده می‌شود. این تصویر معمولاً در قسمت سفید اسکناس قرار دارد و معمولاً همان پرتره روی پول است. در پول‌های تقلبی حتی اگر بتوانند واترمارک مشابهی را چاپ کنند، اما کیفیت و ظرافت آن با واترمارک پول اصلی قابل‌مقایسه نیست.

مجازات جعل اسکناس چیست؟

چاپ و استفاده از پول تقلبی در قانون جرم محسوب می‌شود و مجازات نسبتاً سنگینی برای آن در نظر گرفته‌شده است. مجازات جعل پول طبق ماده ۵۲۶ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات و مجازات بازدارنده)، بدین شرح است:

«هر کس اسکناس رایج داخلی یا خارجی یا اسناد بانکی نظیر برات‌های قبول‌شده از طرف بانک‌ها یا چک‌های صادره از طرف بانک‌ها و سایر اسناد تعهدآور بانکی و نیز اسناد یا اوراق بهادار یا حواله‌های صادره از خزانه را به‌قصد اخلال در وضع پولی یا بانکی یا اقتصادی یا بر هم‌زدن نظام‌ و امنیت سیاسی و اجتماعی جعل یا وارد کشور نماید یا با علم به مجعول آن بودن استفاده کند چنانچه مفسد و محارب شناخته نشود به حبس از پنج تا بیست سال محکوم می‌شود.

مطابق با مجازات جعل پول که در ماده‌قانونی فوق ذکرشده، این مجازات شامل حال افرادی می‌شود که اقدام به چاپ پول می‌کنند و یا با علم بر تقلبی بودن اسکناس، از آن استفاده می‌کنند. همچنین توجه داشته باشید که این قانون هم برای پول رایج داخلی و هم خارجی صادق است و چاپ ارزهای رایج مثل دلار نیز می‌تواند با این مجازات روبه‌رو شود. در مواردی نیز اگر دادگاه تشخیص دهد که فرد جاعل باهدف ضربه زدن به‌نظام کشور اقدام به جعل و استفاده از اسکناس تقلبی کرده است،‌ ممکن است به اتهام مفسد فی‌الارض حکم اعدام مجرم را صادر کند.