مالیات حقوق و دستمزد چیست و چگونه محاسبه می‌شود؟

به گزارش بانک اول نحوه محاسبه مالیات حقوق و دستمزد و موارد مشمول بر مالیات هر سال طی بخشنامه‌ای به شرکت‌ها و ارگان‌های دولتی و کارفرمایان اعلام می‌شود. تمام کارفرمایان موظف هستند مالیات را طبق بخشنامه، از حقوق ماهانه کسانی که برای آنها کار می‌کنند کسر کنند. بعد هم مالیات کسر شده را به حساب مشخص‌ و ثابتی در وزارت امور اقتصادی و دارایی واریز می‌کنند که بخشی از سامانه مالیات بر حقوق محسوب می‌شود. البته فراموش نکنید حقوق و دستمزدهای پایین تا سقف خاصی معاف از مالیات هستند که رقم این معافیت مالیاتی حقوق هر سال با توجه به نرخ تورم اعلام می‌شود.

آشنایی با مالیات حقوق و دستمزد

هر کسی که به هر طریقی مشغول کار باشد و به ازای کاری که می‌کند، حقوق می‌گیرد و تحت پوشش بیمه تامین اجتماعی قرار گرفته، باید بخشی از دریافتی خود را به عنوان مالیات حقوق و دستمزد بپردازد. این مبلغ که ماهانه از حقوق تمام کارمندان و کارگران کسر می‌شود، طبق جدول محاسبه مالیات حقوق از افراد گرفته می‌شود. مالیات حقوق و دستمزد جزو مالیات‌های مستقیم به حساب می‌آید. پس هر کسی که بابت کار یا فعالیت‌ اقتصادی در کشور حقوق دریافت می‌کند، باید آن را بپردازد. البته میزان مالیات بر حقوق افراد، بستگی مستقیم به مقدار حقوقش دارد. یعنی محدوده حقوق هر فرد درصد مالیات پرداختی‌اش را مشخص می‌کند. مالیات حقوق و دستمزد منبع مهم و تاثیرگذاری برای دولت است و هر سال بخش بزرگی از تامین هزینه‌های جاری دولت از طریق همین مالیات مستقیم حقوق تامین می‌شود.

مالیات حقوق و دستمزد جزو کدامیک از انواع مالیات است؟

تمام مالیات‌های کشور به دو دسته مهم تقسیم می‌شود: مالیات مستقیم و مالیات غیرمستقیم. مالیات‌های غیرمستقیم شامل عوارض گمرکی و مالیات مصرف‌کننده و مالیات بر ارزش افزوده می‌شود. دسته دوم یا مالیات مستقیم هم به دو دسته مالیات بر درآمد و مالیات بر دارایی تقسیم می‌شود. مالیات بر دارایی گرفتن مالیات از ثروت و دارایی‌های شخص محسوب می‌شود و در مالیات بر درآمد، مبنای محاسبه دستمزد و سود فرد یا شرکت است. مالیات بر درآمد به هفت بخش تقسیم می‌شود: مالیات بر درآمد املاک، مالیات بر درآمد کشاورزی، مالیات بر درآمد مشاغل، مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی، مالیات بر درآمد اتفاقی، مالیات بر جمع درآمد ناشی از منابع مختلف درآمدی و در نهایت مالیا بر درآمد حقوق. پس مالیات حقوق و دستمزد در سازمان امور مالیاتی جزو مالیات‌های مستقیم و زیر مجموعه مالیات بر درآمد تقسیم‌بندی می‌شود.

نحوه محاسبه مالیات حقوق و دستمزد در سال 1400

دولت هر سال سقف معافیت از مالیات را برای حقوق کارمندان و کارگران اعلام می‌کند. اما خیلی‌ها هم دستمزد بالاتری از حقوق معاف از مالیات می‌گیرند. پس اگر شما هم جزو این دسته هستید و می‌خواهید بدانید محاسبه مالیات حقوق و دستمزد سال 1400 چطور انجام می‌شود، مطلب پایین را بخوانید.

طبقه اول | حقوق بین 4 تا 8 میلیون تومان

برای محاسبه مالیات حقوق این دسته از کارگران اول باید جمع حقوق و مزایا را از 4 میلیون تومان کم کرد. بعد هم مبلغ به دست آمده را در 10 درصد ضرب کنید تا پولی که بابت مالیات خواهید پرداخت، مشخص شود.

طبقه دوم | حقوق بین 8 تا 12 میلیون تومان

ابتدا جمع حقوق و مزایا را از 8 میلیون تومان کم کنید. عدد به دست آمده را در 15 درصد ضرب کنید. بعد هم مالیات طبقه اول را (8 میلیون را از 4 میلیون کسر کرده و ضربدر 10 درصد کنید) به آن اضافه کنید. مجموع این دوعدد مالیات طبقه دوم است.

طبقه سوم | حقوق بین 12 تا 18 میلیون تومان

مجموع دریافتی را از مبلغ 12 میلیون تومان کسر کنید. بعد هم حاصل آن را در 20درصد ضرب کنید. بعد هم مالیات طبقه اول و دوم را جداگانه مطابق چیزی که بالا گفتیم، حساب کرده و مجموع سه عدد مالیاتی پرداختی حقوق‌های طبقه سوم خواهد بود.

طبقه چهارم | حقوق بین 18 تا 24 میلیون تومان

مقدار حقوق دریافتی را از 18 میلیون کسر کنید. بعد هم مبلغ باقیمانده را در 25 درصد ضرب کنید. در انتها هم مالیات طبقه سوم و دوم و اول را طبق محاسبات بالا جمع کنید. جمع این ارقام مالیات طبقه چهارم است.

طبقه پنجم | حقوق 24 تا 32 میلیون تومان

به ما ارتباطی ندارد که مالیات این دسته چطور محاسبه می‌شود. آن‌قدر حقوق بالایی می‌گیرند که خودشان یک حسابدار بگیرند تا مالیاتشان را حساب کنند.

طبقه ششم | حقوق بیش از 32 میلیون تومان

خوبان عالم هم مثل طبقه پنجمی‌ها بروند حسابدار شخصی بگیرند و پولی که مالیات می‌دهند را خودشان در بیاورند.

جدول محاسبه مالیات و دستمزد سال 1401

دولت درآمد مشمول مالیات حقوق و همین‌طور سقف معافیت مالیات حقوق در سال 1401 را هم اعلام کرده است. سقف حقوق معاف از مالیات با توجه به حقوق پایه تغییر می‌کند و امسال هم حقوق معاف از مالیات به نسبت سال گذشته تغییراتی داشته که در جدول پایین می‌بینید.

اقلام و عوامل مشمول مالیات حقوق

اگر حقوق‌بگیر هستید حتما می‌دانید که حقوق یک کارگر یا کارمند از مجموعه حقوق و مزایایی تشکیل می‌شود که جمع تمام آنها به عنوان دستمزد نهایی حقوق به فرد پرداخت می‌شود. بد نیست بدانید که هر کدام از این مزایا که مبلغی را به حقوق شما اضافه می‌کند و جزو دریافتی‌تان به حساب می‌آیند، موارد مشمول مالیات بر حقوق هستند. فهرست دریافتی‌ها و مزایای شغلی مشمول مالیات را همین‌جا ببینید.

نکته: مزایا و دریافتی‌های زیر معاف از مالیات محسوب می‌شوند:

• بازخرید ایام مرخصی
• کمک هزینه عائله‌مندی
• هزینه سفر و فوق‌العاده ماموریت
• عیدی
• پاداش آخر سال
• کمک هزینه مسکن و خواروبار در ایام بیماری
• حق شیر
• پاداش نهضت سوادآموزی
• حق التضمین (کسر صندوق)

تعریفی ساده از درآمد مشمول مالیات حقوق

مالیات حقوق و دستمزد چیست؟ بهترین پاسخ به این سوال این است: یکی از درآمدهای دولت برای اداره کشور مالیات حقوق و دستمزد محسوب می‌شود. برای همین دولت هر سال مبلغی را به عنوان مالیات حقوق در لایحه بودجه می‌گنجاند. طبق ماده 85 قانون مالیات مستقیم، هر درآمد، حقوق و حق‌الزحمه مربوط به شغل که مستمر یا غیرمستمر باشد، درآمد مشمول مالیات حقوق به حساب می‌آید. درآمد مشمول مالیات البته قوانین جداگانه‌ای برای حقوق اصلی، مزد یا مقرری دارد که هر کدام تعریف جداگانه‌ای در قوانین مالیاتی و حقوق دارند.

• حقوق اصلی: به پولی که کارمند یا کارگر برای یک ماه یا یک فصل کار از کارفرمایش می‌گیرد، حقوق اصلی می‌گویند.
• مزد: مبلغی که بابت انجام دادن حجم معلومی کار یا پروژه‌ای مشخص توسط کارفرما پرداخت شود، مزد است.
• مقرری: به پولی که هر ماه به بازنشستگان داده می‌شود، مقرری می‌گویند.

سقف معافیت از مالیات بر حقوق و دستمزد

هر سال مبلغی به عنوان سقف حقوق معاف از مالیات اعلام می‌شود و کسانی که کمتر از این رقم حقوق بگیرند، معاف از مالیات هستند. سقف معافیت از مالیات و حقوق در سال 1400 مبلغ 4 میلیون و 800 هزار تومان اعلام شده بود. سقف معافیت مالیاتی حقوق و دستمزد سال 1401 هم مدتی پیش اعلام شد. کسانی که حقوق‌شان کمتر از 5 میلیون و 600هزار تومان است، مشمول معافیت مالیاتی حقوق هستند. افرادی که بیشتر از این رقم حقوق می‌گیرند هم با توجه به فرمول‌هایی که بالاتر توضیحشان را دادیم، باید مالیات بپردازند.

موارد معافیت مالیات بر حقوق

بخشی از دریافتی‌های کارمندان و کارگران هم مشمول دریافت مالیات نمی‌شود. فرقی هم نمی‌کند عضو ارگان‌های دولتی باشید، یا شرکت‌های خصوصی و تحت پوشش تامین اجتماعی. در هیچ‌کدام از موارد زیر مالیاتی بابت دریافتی شما گرفته نمی‌شود.

• سنوات خدمت کارمندان و کاگران مشمول دریافت بیمه نمی‌شود.
• فوق‌العاده ماموریت در صورتی که کار در فاصله بیش از 50 کیلومتر از محل اصلی شرکت انجام شده باشد.
• حقوق بازنشستگی و مستمری پایان خدمت، خسارت اخراج، بازخرید خدمت و وظیفه، مستمری پرداختی به وراث و حق سنوات و حقوق ایام مرخصی استفاده نشده
• مبالغ مربوط به شغل مانند سفر و فوق العاده مسافرت
• وجوه حاصل از بیمه بابت جبران خسارت بدنی و معالجه و امثال آن
• عیدی سالانه یا پاداش آخر سال که جمعا معادل یک دوازدهم میزان معافیت باشد
• خانه‌های سازمانی در اختیار مأموران کشوری با اجازه قانونی یا بر اساس آیین‌نامه‌های خاص
• پرداخت هزینه بابت معالجه کارکنان یا افراد تحت تکفل آن‌ها
• مزایای غیرنقدی پرداختی به کارکنان که میزان آن حداکثر معادل دو دوازدهم معافیت مالیاتی باشد
• درآمد حقوق پرسنل نیروهای مسلح اعم از نظامی و انتظامی، مشمولان قانون استخدامی وزارت اطلاعات و جانبازان انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی و آزادگان
• بخشش ۵۰ درصدی مالیات حقوق کارکنان مشاغل طبق فهرست سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور در مناطق کمتر توسعه یافته

عواقب عدم پرداخت مالیات بر حقوق و دستمزد

حالا اگر کسی مالیات حقوق خود را به دولت پرداخت نکند، مشمول جریمه هم خواهد شد؟ جواب این سوال مثبت است. اگر لیست مالیات حقوق پرسنل یا حتی یک نفر به سازمان امور مالیاتی فرستاده نشود، دو درصد حقوق پرداختی و در صورت عدم پرداخت مالیات درصورتی‌که مشمول مالیات باشند، جریمه‌‌ای معادل ۱۰ ‌درصد مالیات پرداخت‌نشده در موعد مقرر و 5/2 درصد جریمه دیگر بابت هر ماه تاخیر به اصل رقم مالیات افزوده خواهد شد.