مشکلاتی همچون عدم وجود موجودی کافی یا خطاهای نوشتاری باعث می‌شوند که چک‌ها بازگردانده شوند، امری که می‌تواند مسائلی را برای صادرکننده و گیرنده‌ی چک ایجاد نماید.
قانون حاکم بر چک های ثبت نشده در سامانه صیاد
به گزارش بانک اول چک به عنوان یکی از رایج‌ترین ابزارهای مالی شناخته میشود، که با امضای صاحب حساب مبلغی را برای گیرنده تعهد می‌کند. در این زمینه، مسئله‌ی مهم و قابل توجه، چک ثبت نشده است که قانون جدید چک صیادی ثبت نشده به توضیح و تعیین شرایطی برای استفاده و اعتبار آنها پرداخته است.
در این میان، چک‌های صیادی با رنگی بنفش و بهره‌مندی از کد ۱۶ رقمی، تحولی در بالا بردن سطح امنیت معاملات بانکی ایجاد کرده‌اند. این چک‌ها، که نیازمند ثبت در یک سامانه ویژه هستند، قابلیت استعلام و اطمینان خاطر را برای کاربران خود به ارمغان آورده‌اند.
چک ثبت نشده چیست و چه حکمی دارد؟
چک صیادی ثبت نشده عموماً به چکی اطلاق میشود که در سامانه صیاد به شکل معتبر ثبت نگردیده است. سامانه صیاد توسط بانک مرکزی برای ثبت و پیگیری چک‌ها در ایران ایجاد شده است. قانون چک ثبت نشده بیان می‌دارد که اگر چک ثبت نشده باشد، ممکن است مشکلات حقوقی ایجاد و موجب نارضایتی شود. در نتیجه، این دسته از چک‌ها با چالش‌هایی همچون نحوه برگشت زدن یا گواهی عدم پرداخت مواجه هستند.
طبق قانون چک جدید، چک‌ها باید پیش از صدور در سامانه صیاد ثبت شوند. این امر موجب ایجاد اطمینان بیشتر برای گیرنده چک میشود، چرا که اطلاعات چک ثبت شده و تأییدیه‌های لازم، قبل از وصول چک قابل استعلام هستند.
چک ثبت نشده در سامانه صیاد تخلف به شمار می‌آید و ممکن است موجبات نارضایتی و ایجاد مشکلات حقوقی برای صادرکننده چک را فراهم سازد.
عدم ثبت چک صیادی توسط صادرکننده
چک ثبت نشده صیادی می‌تواند منجر به پیامدهای قانونی و حقوقی جدی برای دارنده چک گردد. با ابلاغ قانون جدید در ایران، هرگونه تراکنش چک باید به طور کامل در سامانه صیاد ثبت و تأیید شود. این فرایند شفافیت و امنیت بیشتری را برای هر دو جانب معامله فراهم می‌کند و در واقع، یک لایه حفاظتی اضافی را برای آنها به ارمغان می‌آورد.
مطابق با ماده 21 قانون تجدید صدور چک، اگر چکی در سامانه صیاد به ثبت نرسیده باشد، دریافت‌کننده چک ممکن است قادر به دریافت گواهینامه عدم پرداخت (چک برگشتی) از بانک نباشد و این موضوع منجر به از دست دادن حمایت‌های قانونی برای وصول بدهی میشود.
بنابراین، برای حفاظت از حقوق خویش به عنوان دریافت‌کننده چک، مهم است که اطمینان حاصل کنید چک در سامانه صیاد به ثبت رسیده و همچنین به نام شما تأیید شده است. پس از دریافت چک صیادی، دریافت‌کنندگان باید فوراً اقدام به تأیید اطلاعات چک در سامانه نمایند. در غیر این صورت، صادرکننده می‌تواند قبل از اقدام شما چک را ابطال کند یا مشخصات آن را تغییر دهد و این امر می‌تواند شما را در موقعیتی قرار دهد که از منافع قانونی خود محروم شوید.
لذا نه تنها قبول چک‌های ثبت‌شده مهم است، بلکه پروسه تأیید و مالکیت چک در سیستم قانونی و شبکه بانکی نیز برای تضمین حقوق شما در صورت بروز مشکلات اهمیت دارد. اگر چکی به هر دلیل نتواند پرداخت شود، این ثبت و تأیید به شما امکان می‌دهد تا از طریق مراجع قانونی اقدامات لازم را انجام دهید.
عواقب عدم ثبت چک صیادی در سامانه
در حیطه ی قوانین جدید چک، عدم ثبت چک صیادی به عنوان جرم محسوب نمی‌شود و افراد در صورت عدم ثبت چک، به عنوان متخلف حقوقی محاسبه نمی‌شوند.. عدم ثبت چک در سامانه صیاد باعث میشود که چک تنها به عنوان یک سند معمولی مبتنی بر وجود طلب از یک فرد یا شرکت شناخته شود.
این موضوع نه‌تنها امکان حمایت و پشتیبانی سیستم بانکی از دارنده چک را لغو می‌کند بلکه باعث میشود چک غیرقابل دریافت در شعب بانکی باشد و از امکانات نقل و انتقال محروم شود. این افراد نیز نمی‌توانند از مزایا و خدمات سیستم بانکی بهره‌مند شوند و چک خود را به‌عنوان وسیله‌ای برای انتقال پول و انجام معاملات به‌کار نبرند. همچنین، در مواجهه با خطرات قانونی مرتبط با چک‌های ثبت نشده در سامانه صیاد، باید به عنوان دارنده چک، به دقت اقدام نمود.
نادرستی در ثبت چک صیادی منجر به از دست رفتن فرصت‌ها و حقوقی مربوط به سیستم بانکی میشود، و این افراد در معاملات مالی خود با مشکلات قانونی مواجه خواهند شد.
به هر حال، گواهی عدم پرداخت چک ثبت نشده یکی از اصول مهم در چک‌های ثبت نشده است، چرا که بدون آن، چک ثبت نشده ارزش قانونی و تضمین‌گری خود را از دست می‌دهد. بنابراین، این موضوع نه تنها بر اعتبار چک ثبت نشده بلکه بر کلیه عوامل و اجزای مرتبط با این فرآیند تأثیرگذار است.
قوانین حاکم بر چک ثبت نشده
بر اساس نظر مشورتی اداره حقوقی قوه قضاییه و تبصره 1 ماده 21 مکرر اصلاحی قانون صدور چک مصوب 29/01/1400 در ایران، چک‌هایی که در سامانه صیاد به ثبت نرسیده‌اند تحت قوانین مخصوص به چک یا قانون تجارت قرار نمی‌گیرند. در نتیجه، چنین چک‌هایی از حمایت‌های خاص قانونی که معمولاً برای چک‌های عادی اعمال می‌شوند، برخوردار نخواهند بود.
قوانین حاکم بر این چک‌های ثبت نشده عبارتند از:
قانون مدنی: روابط بین طرفین دارای چک ثبت نشده بر اساس قوانین عمومی قانون مدنی ایران ارزیابی و حل و فصل خواهد شد.
دعاوی حقوقی: دارنده چک می‌تواند علیه صادرکننده دعوی حقوقی با استناد به اصل قرارداده و تعهدات ایشان مطرح کند.
پیگیری مدنی: در صورت برگشت خوردن چک، پیگیری‌های بدهکار عمدتاً از طریق روال‌های مدنی انجام میشود، نه کیفری.
عدم امکان استعلام و تضمین بانکی: امکان استعلام وضعیت چک یا دریافت تضمین از بانک در خصوص وجود پوشش مالی وجود ندارد.
نبود حمایت‌های کیفری: تنبیهات و حمایت‌های کیفری که معمولاً برای چک‌های برگشتی در قوانین صدور چک و تجارت لحاظ شده است، در این حالت اعمال نخواهد شد.
با چک ثبت نشده چه کنیم؟
در مواجهه با چک‌هایی که در سامانه صیاد ثبت نشده‌اند، بسیاری از موضوعات قانونی و مشکلات اجرایی پیش می‌آید. اگر چکی که در دست دارید در سامانه صیاد ثبت نشده باشد، شما نمی‌توانید گواهی عدم پرداختی را از بانک دریافت کنید. بدون این گواهی، امکان اقدامات قانونی مانند شکایت علیه صادرکننده چک در دادگاه یا وصول وجه آن به صورت کیفری وجود ندارد.
این مسئله به معنای این نیست که شما امکان پیگیری قانونی را کاملاً از دست داده‌اید، اما روش‌ها و مسیرهای پیچیده‌تر و محدودتری را باید طی کنید. به عبارت دیگر، در صورت عدم ثبت چک در سامانه، باید به دادگاه حقوقی مراجعه کرده و بر اساس قوانین مدنی و آیین دادرسی مدنی اقدام به شکایت کنید.
در این مرحله، چک به عنوان مدرکی برای ادعای خود استفاده خواهد شد، اما مانند چک ثبت شده، اعتبار و ویژگی‌های خاص چک تجاری را نخواهد داشت. فرآیند قانونی برای وصول مطالبات مرتبط با چک ثبت نشده از طریق دادگاه‌های حقوقی دنبال شود و ممکن است شامل تنظیم دادخواست، ارائه مدارک، و انتظار برای تصمیم دادگاه باشد. از آنجا که چک ثبت نشده از شمول قانون چک خارج است، دادگاه بر اساس اصول عمومی قانون مدنی و تعهدات طرفین نسبت به یکدیگر رای خواهد داد.
آیا چک که ثبت نشده را میتوان برگشت زد؟
پرسش “آیا چک ثبت نشده را میتوان برگشت زد؟” نیز از دیگر مواردی است که در رابطه با قانون جدید مطرح میشود. چنانچه چکی در سامانه به ثبت نرسیده باشد، برگشت زدن آن ممکن نیست، اما فرایندهای حقوقی متفاوتی برای دنبال کردن حق وجود دارد.
برای پاسخ به این سوال، به لزوم درک مفاد قانون جدید چک نیاز داریم تا بفهمیم آیا میشود چک صیادی ثبت نشده را برگشت زد یا خیر. ماده 21 این قانون مشخص می‌کند: «سامانه معین باید به نحوی باشد که هرگاه چک صادر شود، صادرکننده موظف به ثبت هویت دارنده، مبلغ و تاریخ چک برای شناسه یکتای آن چک باشد. این اقدام امکان انتقال چک به شخص دیگر تا قبل از تسویه آن را با ثبت هویت جدید ممکن می‌سازد…».
از سوی دیگر، تبصره 1 این ماده افزوده است: «برای چک‌هایی که بعد از گذشت دو سال از لازم‌الاجراء شدن این قانون صادر می‌شوند، تسویه تنها از طریق سامانه تسویه چک (چکاوک) با مبلغ و تاریخ ثبت شده در سامانه و به نفع دارنده نهائی چک انجام میشود. در صورتی که مالکیت چک در سامانه صیاد ثبت نشده باشد، بانکها موظف به پرداخت مبلغ چک نمی‌شوند…».
به این ترتیب، طبق این قوانین، برای برگشت زدن چک صیادی، لازم است که صادرکننده اطلاعات را در سامانه صیاد ثبت نماید و گیرنده نیز این اطلاعات را تصویب کند. در غیر این صورت، بانکها ممکن است از پرداخت مبلغ چک منع نمایند.
شرایط برگشت زدن چک ثبت نشده
برخی از کاربران اغلب سوال می‌کنند که آیا چک ثبت نشده را میتوان برگشت زد؟ و جواب این سوال تا حدی پیچیده است. گرچه قوانین صدور چک به وضوح اعلام کرده‌اند که برگشت زدن چک صیادی ثبت نشده در سامانه صیاد، توسط بانکها ممنوع است و تمام بانک‌های کشور از این اقدام منع شده‌اند، اما با توجه به حقیقتی که بسیاری از افراد به این وضعیت آگاه نیستند، ضروری است به این موضوع پرداخته شود که آیا امکان برگشت زدن چک‌های صیادی ثبت نشده در شرایط خاصی وجود دارد یا خیر.
به عبارت دیگر، برگشت زدن چک صیادی ثبت نشده در سامانه صیاد، تنها در صورتی ممکن است که دارنده چک با صادرکننده یا انتقال دهنده چک تماس گرفته و خواسته باشد چک را در سامانه صیاد ثبت نمایند. در گام بعدی، دارنده باید با ورود به سامانه و استفاده از بخش تایید، اقدام به تایید چک در سامانه صیاد نماید. سپس، با مراجعه مجدد به بانک جهت دریافت وجه چک صیادی و در صورت عدم وجود وجه، جهت برگشت زدن چک، اقدام نماید.
در صورت عدم انجام این مراحل، بانک از برگشت زدن چک صیادی منصرف میشود و گیرنده تنها می‌تواند اقدامات حقوقی را بر روی چک انجام دهد. در این حالت، می‌توانید شکایت خود را به عنوان یک دارنده چک صیادی ثبت نشده، به بررسی قضایی بسپارید.
ممکن است با سوال چگونه چک صیادی ثبت نشده را برگشت بزنیم؟ مواجه شویم در صورتی که چکی در سامانه صیاد به عنوان چک ثبت نشده شناخته شود و برگشت بخورد، در چنین شرایطی، اولین گام باید مراجعه به صادرکننده یا فردی باشد که چک را به شما داده است. درخواست ثبت چک در سامانه صیاد توسط صادرکننده یا انتقال‌دهنده چک، یکی از راه‌حل‌های موجود است.
پس از اینکه چک در سامانه صیاد ثبت شده و توسط دارنده تایید میشود، اقدام به مراجعه به بانک مرتبط می‌کند. در صورتی که وجه مربوط به چک هنوز به حساب شما واریز نشده باشد، می‌توانید با استفاده از اطلاعات و ثبت در سامانه، مراحل قانونی برگشت زدن چک را طی کنید و حقوق خود را پیگیری کنید.
ظهرنویسی چک ثبت نشده
در زمینه ظهرنویسی چک ثبت نشده نیز، قوانین جدید تأکید دارند که بدون ثبت اطلاعات دارنده جدید در سامانه صیاد، چک اعتبار لازم را برای تضمین بانکی و حقوقی نخواهد داشت. این موضوع به اعتبار چک ثبت نشده آسیب می‌رساند و می‌تواند دارنده یا گیرنده را با خطرات و چالش‌های قانونی مواجه سازد.
ظهرنویسی چک ثبت نشده با توجه به قوانین جدید صدور چک، اعتبار و مفهومی ندارد و برای انتقال و وصول آن، لازم است اطلاعات انتقال‌گیرنده چک در سامانه یکپارچه بانک مرکزی به طور کامل ثبت شود. از سال ۱۴۰۰، چک‌های ثبت نشده دیگر به عنوان سند تجاری محسوب نمی‌شوند و از مزایای قانونی چک‌های صادره نیز برخوردار نیستند.
پست قبلی
پست بعدی
دیدگاه خود را با ما در میان بگذارید
یک کلام میگفتی چک ثبت نشده حکم کاغذ باطله داره . دیگه چرا انقدر کشش دادی .
در مجموع این چک های صیادی به نفع کلاهبرداران است و طرف با ثبت نکردن چک از زیر بار تعهد خارج میشود.